با گذشت حدود یک ماه از آغاز تحریم های یک جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا که با هدف ممانعت از صادرات نفت ایران به دیگر کشورها شروع شد. روز گذشته ۲ نفت کش ژاپنی نخستین محموله نفتی ایران را که قرار است با پوشش بیمه ای دولت ژاپن به این کشور ارسال شود، بارگیری کردند، تا بر این اساس تا انتهای جولای در مجموع حدود ۳ میلیون بشکه نفت از ایران به ژاپن انتقال دهند.از سوی دیگر به گزارش رادیو آلمان برخی مقامات آمریکایی مدعی شدند: ایران با تهیه برنامه هایی خود را آماده اخلال در روند ارسال نفت به بازارهای جهانی می کند.
مشروح گزارش در پی می آید.
به گزارش فارس به نقل از پرس تی وی، دولت ژاپن با هدف تداوم واردات نفت از ایران، اولین محموله نفت ایران را که از پوشش بیمه ای دولت این کشور برخوردار است با ۲ تانکر ژاپنی بارگیری کرد.منابع مطلع در بخش خصوصی و دولتی ژاپن به رویترز گفتند: دولت ژاپن اوایل این هفته قراردادهایی را با ۲ شرکت حمل و نقل دریایی داخلی خود به منظور تأمین پوشش بیمه ای برای ۲ سوپر تانکر این کشور که قرار است تا انتهای جولای در مجموع حدود ۳ میلیون بشکه نفت از ایران به ژاپن انتقال دهند، منعقد کرده است.مجلس ژاپن یک ماه پیش، برای مقابله با تحریم بیمه ای اتحادیه اروپا علیه محموله های نفتی ایران، طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن دولت این کشور موظف شد، پوشش بیمه ای به ارزش 7.6 میلیارد دلار برای تانکرهای حامل نفت ایران به ژاپن فراهم کند.در همین حال، منابع مطلع در دولت چین روز جمعه اعلام کردند: پس از حل اختلاف شرکت پالایشگاهی سینوپک چین و شرکت ملی تانکر ایران بر سر کرایه حمل نفت ایران، چین، بزرگ ترین مشتری نفت ایران تمام حجم نفت توافق شده طبق قراردادهای منعقده را در ماه جولای از ایران دریافت خواهد کرد.
در همین راستا یک شرکت خصوصی ایرانی برای دور زدن تحریم نفتی اروپا علیه ایران، ابتکار هوشمندانه ای را به کار برده و پالایشگاهی تعطیل شده در فرانسه را خریداری کرده است تا توانمندی اقتصاد ایران را در سخت ترین تحریم ها نشان دهد.به گزارش فارس در تازه ترین اقدام، یک شرکت خصوصی ایرانی اقدام به خرید یک پالایشگاه ورشکسته فرانسوی کرده است. این گزارش می افزاید: واقعیت آن است که خرید سهام پالایشگاه ها در کشورهای مختلف، یکی از روش های متداول بازاریابی فروش نفت در جهان و یکی از ابزارهای مهم تثبیت این بازارها در کشورهای مصرف کننده از سوی کشورهای تولید کننده نفت به حساب می آید. ایران تا کنون از این ابزار بازاریابی نفت خام به دلایل مختلف از محدودیت قوانین تا کم کاری نهادهای دولتی کوچک ترین بهره ای نبرده است.به گزارش فارس، شرکت تدبیر انرژی به عنوان یک شرکت خصوصی، برای بهره مند شدن از سود اقتصادی و همچنین گشودن گره ای در تعامل نفتی ایران و اروپا و شکستن تحریم های مورد حمایت آمریکا، برای خریداری و راه اندازی مجدد این واحد پالایشگاهی در فرانسه که از ۶ یا ۷ ماه پیش تعطیل شده، اقدام کرده است.بر این اساس، علاوه بر بهره مندی از بازار فرآورده های نفتی در فرانسه و اروپا، این شرکت خصوصی ایرانی با خرید نفت خام ایران و مصرف آن در پالایشگاه فرانسوی خود، می تواند گام موثری برای زیر پا گذاشتن (و نه حتی دور زدن) تحریم ها پیدا کند. اقدامی که به طور متقابل منافع اقتصادی را برای ایران و فرانسه به شکل همزمان در پی خواهد داشت.همچنین به گزارش فارس رویترز طی گزارشی نوشت در ادامه تلاش های تهران برای دور زدن تحریم های غرب، شرکت های خصوصی گمنام، نفت ایران را به تجار نفتی اروپایی عرضه می کنند.نفت ایران برای ارسال به ترکیه اکنون به بندر سیدی کریر در سواحل مصر در مدیترانه فرستاده می شود و از آن جا توسط شرکت های کوچک به بازار نفت اروپا عرضه می شود.
از سوی دیگر به گزارش رادیو آلمان مسئولان دولتی آمریکا مدعی شدند که ایران در صدد تدارک برنامه هایی برای اخلال در روند معاملات بین المللی نفت از طریق حمله به سکوهای نفتی و نفت کش هاست. روزنامه «وال استریت ژورنال» از قول مسئولان دولتی آمریکا می نویسد که «این اطلاعات بر داده های جدید سازمان های امنیتی استوار است.»
به ادعای مقامات آمریکایی، ایران می تواند به تأسیسات نفتی در خلیج فارس یا خارج از آن حمله کند. این برنامه می تواندبدون یک جنگ آشکار نیز پی گیری و عملی شود.به نقل از منابع آمریکایی این اقدامات می تواند به عنوان واکنش ایران به تحریم های بین المللی و تهدید اسرائیل به بمباران تأسیسات اتمی ایران صورت گیرد.بر اساس این گزارش مقامات رسمی آمریکا توضیح بیشتری درباره منابع اطلاعاتی و امنیتی نداده اند، اما تحلیل گران بر این باورند که سخنان مقامات ایرانی و نمایندگان مجلس که در رسانه ها بازتاب داشته، این احتمال را افزایش داده که ایران در صدد واکنش های تهاجمی تری در قبال تحریم های جهانی باشد.سخنگویان وزارت دفاع آمریکا و سرویس مخفی این کشور (سیا) ازارائه هرگونه توضیحی درباره وجود چنین اطلاعاتی در مورد حمله احتمالی ایران به تأسیسات نفتی خودداری کرده اند.
به گزارش فارس، خبرگزاری رویترز بر اساس نتایج یک نظرسنجی از حمایت اندک اسرائیلی ها از حمله یک جانبه اسرائیل علیه ایران خبر داد. بر اساس این گزارش، نتایج نظرسنجی یک روزنامه صهیونیستی به نام «معاریو» نشان داد که تنها ۱۹ درصد از اسرائیلی ها با حمله یک جانبه تل آویو به ایران موافقند، حتی اگر بدانند که فشارهای دیپلماتیک بین المللی نتواند ایران را از دستیابی به اهداف هسته ای اش بازدارد.در این نظرسنجی، ۲۶ درصد از شرکت کنندگان گفتند تنها با حمایت آمریکا باید به ایران حمله کرد.بیشترین رأی در این نظرسنجی با ۲۹ درصد به گزینه «عدم حمله به ایران، در هیچ صورتی» داده شده بود؛ ضمن این که ۲۶ درصد شرکت کنندگان نیز گفته بودند پاسخی برای این سوال ندارند.
پس از چند روز از انتشار اخباری به نقل از منابع غیررسمی مبنی بر این که روسیه قصد دارد از ایران بخواهد شکایت خود به دیوان داوری بین المللی برای دریافت غرامت ۴ میلیارد دلاری تحویل ندادن سامانه های موشکی اس ۳۰۰ را پس بگیرد، الکساندر لوکاشوویچ سخنگوی وزارت خارجه روسیه با بیان این که امکان حل دوجانبه این مسئله وجود دارد از ایران خواست تا موضوع قرارداد اس ۳۰۰ را به مراجع بین المللی نکشاند.
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه از ایران خواست برای زیر پا گذاشتن قرارداد فروش اس-300 به ایران نزد مراجع بین المللی شکایت نکند. به گزارش ایسنا، خبرگزاری "نووستی" به نقل از الکساندر لوکاشوویچ، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه روسیه گزارش داد: روسیه منکر حق ایران برای تقدیم دادخواست به دادگاه نیست، اما بدون این کار نیز می توان مسئله مناسبات دوجانبه مسکو و تهران را حل کرد. لوکاشوویچ اظهار کرد: البته این حق مسلم هر کشور است که به دادگاه بین المللی شکایت کند، اما ما معتقد بوده و هستیم که این روشی نیست که بتواند مسئله را حل کند. سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه روسیه مدعی شد که انگیزه تصمیم روسیه در این باره مطابق با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به اطلاع طرف ایرانی رسانده شده است. قرارداد فروش سیستم های "اس-300" به ایران در ماه دسامبر 2007 امضا شد و قرار بود روسیه ۵ سیستم موشکی پدافند هوایی "اس ـ 300" به مبلغ حدود 800 میلیون دلار را به ایران بفروشد. اما دمیتری مدودف، رئیس جمهور روسیه در ماه سپتامبر 2010 با صدور فرمانی تحویل سیستم های "اس ـ 300"، تجهیزات زرهی و هواپیما، بالگرد و ناوهای جنگی به ایران را ممنوع کرد و مدعی شد این دستور مطابق قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل، مورخ 9 ژوئن سال 2010 (19 خرداد 1389) صادر شده است. قرارداد فروش این سیستم ها به ایران با مخالفت جدی غرب روبه رو بود. سیستم های "اس-300" ویژه دفاع از موسسات صنعتی، نهادهای دولتی، پایگاه های نظامی و مقرهای فرماندهی در برابر حملات هوایی و فضایی دشمن است. این سیستم قادر به نابودسازی اهداف بالستیک بوده و از قابلیت حمله به اهداف زمینی نیز برخوردار است. تازه ترین نوع سیستم "اس-300" می تواند هواپیماهای دشمن را در فاصله 150 کیلومتری و ارتفاع 27 کیلومتری نابود کند. ایران در شکایت از روسیه به دلیل نقض تعهدات ناشی از این قرارداد، دادخواستی 4 میلیارد دلاری را به دادگاه داوری بین المللی در ژنو تقدیم کرده است.
اوایل هفته گذشته روزنامه روسی کامرسانت گزارش کرد که روسیه در تلاش است ایران را به صرف نظر کردن از شکایتش متقاعد کند. این روزنامه به نقل از منابعی در سرویس همکاری نظامی و فنی فدرال روسیه گزارش داد: شکایت ایران مسئله ای آزار دهنده است که امیدواریم از شر آن راحت شویم. این روزنامه افزود: این مسئله در دیدار سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه از ایران در نیمه ماه ژوئن مورد بحث قرار گرفت. با این حال تهران از شکایتش خودداری نکرد.
در همین حال دویچه وله در گزارشی در این باره نوشت: مقام های روسیه ۱۶۸ میلیون دلار پیش پرداخت ایران را با بهره ای که به آن تعلق می گرفت به ایران بازگرداندند اما وزارت دفاع ایران به دلیل نقض قرارداد منعقد شده بین دو کشور، علیه روسیه به دیوان داوری بین المللی ژنو شکایت کرد.به گزارش منابع مختلف، ایران دادخواست خود را ۱۳ آوریل (۲۵ فروردین) به دادگاه ژنو تقدیم کرده است. احمد وحیدی، وزیر دفاع ایران نیز پیش تر به رسانه های ایرانی گفته بود: «این موضوع روال طبیعی خود را طی می کند و بحث در مورد آن به داوری سپرده شده و ما ادعای خسارتی داریم که تصمیم گیری در این باره به داوری سپرده شده است.»روزنامه ایزوستیا، چاپ مسکو نیز خبر داده که ایران شکایت خود از شرکت "روس ابارون اکسپورت" را به دیوان داوری ژنو تقدیم کرده است. روزنامه روسی می نویسد:«وزارت دفاع ایران بابت فسخ قرارداد تحویل سامانه اس ۳۰۰ غرامتی حدود ۳ میلیارد و ۹۸۵ میلیون دلار طلب کرده است.»پیشتر نیز یک مقام سازمان فدرال همکاری های نظامی و فنی روسیه با ابراز ناخرسندی از اقدام ایران در این باره گفته بود، مسائل مالی قرارداد لغو شده در سطح دوجانبه حل می شود و روسیه در خصوص پرداخت ۴ میلیارد دلارغرامت مورد تقاضای ایران به خاطر تحویل ندادن اس ۳۰۰ مذاکره نخواهد کرد.النا دونایوا، کارشناس ارشد بخش ایران «موسسه شرق شناسی علوم روسیه» در گفت وگو با دویچه وله می گوید، گرچه ایران علیه روسیه شکایت کرده، ولی هنوز دادگاهی تشکیل نشده است.وی می افزاید: «جمهوری اسلامی ایران در زمان فسخ قرارداد از سوی روسیه و به دلیل عدم ارسال اس ۳۰۰ دلسرد شده بود و علیه روسیه شکایت کرد. ایران شاید بخواهد به عنوان عامل فشار از آن استفاده بکند.»
«دونایوا» پیش بینی می کند در صورت جدی شدن ماجرای شکایت ایران، حتی امکان قطع رابطه میان دو کشور نیز وجود دارد.روزنامه روسی ایزوستیا در گزارش مربوط به شکایت ایران علیه روسیه نوشته است که روسیه ظرف سال های گذشته از تحویل قطعات یدکی میگ های روسی هم سر باز زده است.
این گزارش می افزاید: کارشناسانی که با دویچه وله گفت وگو کرده اند، متفق القول هستند که تحویل ندادن سیستم موشکی اس ۳۰۰ به دلیل صلاح دیدهای سیاسی بوده است.صفراف از مرکز مطالعه ایران معاصر در مسکو تاکید می کند که تحویل موشک اس ۳۰۰ به ایران به اوضاع بین المللی و مسائل مهم منطقه ای ازجمله بحران سوریه هم بستگی دارد.النا دونایوا، کارشناس ارشد روسی می گوید، مشکل موشک های اس ۳۰۰ با روی کار آمدن دوباره پوتین به عنوان ریاست جمهوری حل خواهد شد. او دلیل می آورد که مناسبات نظامی کشورش با ایران هیچ وقت قطع نشده و مقام های روسی تا به حال فقط گفته اند که تحویل موشک های اس ۳۰۰ به تعویق افتاده است.
اسماعیل کوثری نماینده تهران و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که چرا روسیه از جمهوری اسلامی ایران خواسته که شکایت خود را پس بگیرد به خراسان گفت: این اقدام روسیه تغییر موضع محسوب شده و در این مقطع از اهمیت زیادی برخوردار است.وی افزود: ما نمی دانیم که این درخواست در روند شکایت ایران از روسیه طبیعی است یا این که یک اقدام ویژه است.کوثری گفت: نمایندگان این مسئله را از سردار وحیدی وزیر دفاع که امروز مهمان کمیسیون هستند خواهند پرسید.وی در پاسخ به این سوال که واکنش ایران چه باید باشد تاکید کرد: به طور حتم واکنش جمهوری اسلامی ایران به درخواست روسیه به شرایط منطقه بستگی دارد.